به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

بخش اعظم تپه تاریخی تم گاوان جیرفت در اثر فعالیت کوره‌های آجرپزی از بین رفته است

تاریخ انتشار: ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۸۹۹۱۸

سرپرست پایگاه ملی محوطه‌های تاریخی جیرفت گفت: متاسفانه امروزه تنها بخش کوچکی از تپه تاریخی تم گاوان به جا مانده و بخش اعظم آن در سالیان گذشته از بین رفته است که احتمالاً بیشتر آن مربوط به زمانی است که کوره‌های آجرپزی در اطراف آن فعال بوده اند.

به گزارش گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان قادر شیروانی سرپرست پایگاه ملی محوطه‌های تاریخی جیرفت گفت: فصل دوم از کاوش باستان‌شناسی تپه تم گاوان جیرفت که از روز‌های پایانی سال گذشته آغاز شده بود، در حال اتمام است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: فصل اول کاوش در این محوطه در سال ۹۸ با هدف لایه نگاری انجام شده بود و فصل دوم از کاوش با هدف شناخت بیشتر جنبه‌های فرهنگی و تاریخی محوطه و با همکاری دانشگاه جیرفت در حال انجام است.

او اظهار داشت: این تپه یکی از محوطه‌های چند دوره‌ای حوضه هلیل رود محسوب می‌شود که از نظر انجام مطالعات باستان شناختی و شناخت جنبه‌های مختلف فرهنگی منطقه حائز اهمیت است و در واقع کاوش این تپه می‌تواند اطلاعات را تکمیل و همچنین خلاء اطلاعات ادوار دیگر را پوشش دهد.

سرپرست پایگاه ملی محوطه‌های تاریخی جیرفت تصریح کرد: بیشترین اهمیت تپه از نظر تاریخی، دارا بودن لایه‌های استقراری عصر آهن (پیش از هخامنش) است و اطلاعات تاریخی و باستان شناختی ما از این دوره در مناطق شرقی و جنوب شرقی ایران تقریبا اندک است.

شیروانی ادامه داد: امیدواریم که کاوش‌های باستان شناختی در محوطه تم (تمب) گاوان ابعاد تازه‌ای را از این سکونتگاه مهم در عصر آهن به ویژه از نظر معماری، هنر و ارتباطات فرهنگی روشن سازد.

او افزود: متاسفانه امروزه تنها بخش کوچکی از تپه به جا مانده و بخش اعظم آن در سالیان گذشته از بین رفته است که احتمالاً بیشتر آن مربوط به زمانی است که کوره‌های آجرپزی در اطراف آن فعال بوده اند.

شایان ذکر است، تپه باستانی تُم (تُمب) گاوان حدود یک کیلومتری شرق شهر جیرفت قرار دارد و در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته و بر اساس شواهد، سه دوره مهم فرهنگی یعنی عصر مس و سنگ، عصر مفرغ و دوره‌های تاریخی دیگری همچون هخامنشی و اشکانی را در خود نهان کرده است.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: میراث فرهنگی کرمان جنوب استان کرمان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۸۹۹۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ساخت یک شهرک جدید؛ تهدیدی برای شهر باستانی جیرفت!

جمعی از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی اطلاع دادند: فاز نخست تسطیح اراضی برای احداث «شهر نوین جیرفت» به مساحت ۲۱۶ هکتار چند روزی است در غرب مجموعه باستانی «دقیانوس» شروع شده است. این شهرک‌سازی درست در میان آثار و بقایای به‌جامانده از شهر کهن جیرفت قرار می‌گیرد.

به گزارش ایسنا، در حالی که عرصه و حریم محوطۀ شهر دقیانوس هنوز تدقیق نشده است، اما شواهد سطحی نشان می‌دهد که شهر نوین جیرفت در این عرصه قرار می‌گیرد. بر اساس تصاویر هوایی مشخص است که گورستان در جنوب شهر نوین و بخشی از سامانه آبرسانی و قنات‌های کهن متصل به دقیانوس درست در غرب و میانۀ محل شهر نوین قرار دارند. همچنین تپه‌های شمال غربی که مملو از قطعات سفال، تکه‌های آجر و بقایای معماری است در شمال شهر نوین قرار می‌گیرد.

به گمان باستان‌شناسان، بی‌شک راه ارتباطی شهر نوین از کوچه پس‌کوچه‌های «کهورویه» نخواهد گذشت، بلکه در آینده محوطۀ ارزشمند «قمادین» برای ایجاد پل و اتوبان ارتباطی بین شهر امروزی جیرفت و شهر نوین تسطیح خواهد شد و از بین خواهد رفت.

قمادین همان شهری است که مارکوپولو آن را کَمادی نامیده و نوشته است که کمادی پیش از این شهری بزرگ و پرشکوه بوده، ولی اکنون (سدۀ ۷ قمری / ۱۳ میلادی) کوچک و کم‌اهمیت شده است، زیرا مغولان چند بار آن را ویران ساخته‌اند. کمادی در سدۀ ۱۳ قمری / ۱۹ میلادی در شمال جیرفت شناسایی شد. مردم بومی ویرانه‌های آن را شهر دقیانوس می‌نامند (گابریل، ۱۲۹؛ سایکس، ۲۶۷). برخی همین شهر دقیانوس را شهر جیرفت کهن دانسته‌اند (دایره‌المعارف بزرگ اسلامی). از قمادین به عنوان خزانۀ نفایس چین و ختا، هندوستان، حبشه، زنگبار، روم، مصر، ارمنستان، آذربایجان، ماوراءالنهر، خراسان، فارس و عراق یاد شده است.

فعالان میراث فرهنگی می‌گویند: بخشی از عرصه و حریم این مجموعه باستانی ارزشمند نیز کمتر از دو دهه پیش به صورت قطعات یک هکتاری به گروهی از بازنشسته‌های کشوری واگذار شده است. این بخش که بیش از ۷۰ هکتار وسعت دارد مشخص نیست طی چه سازوکار و با استناد به کدام قانون و کدام استعلام از میراث فرهنگی واگذار شده است و چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟

اکنون این پرسش‌ها از سوی جمعی از باستان‌شناسان و فعالان میراث فرهنگی مطرح شده است که آیا این طرح، ملاحظات مربوط به «ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی» (اتاف) را در نظر گرفته است؟ همچنین، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه ۲۰ آذر ۱۴۰۲ مصوب کرده بود که برای «الحاق ۲۹۹ هکتار اراضی به محدوده شهر جیرفت در راستای طرح نهضت ملی مسکن» ضرورتاً باید «ملاحظات مربوط به حریم منظر اثر ثبتی در محدوده الحاقی با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان در طرح اعمال شود.» آیا وزارت میراث فرهنگی به این موضوع رسیدگی کرده است؟ آیا توسعه جیرفت با نابودی ارزش‌ها و دارایی‌های تاریخی و فرهنگی آن دنبال خواهد شد یا میراث و ارزش‌های فرهنگی برای نسل‌های آینده حفظ خواهند شد؟

جیرفت از کهن‌ترین تمدن‌های بشری است و حدود پنج‌هزار سال قدمت دارد و الواح خطی یافته‌شده از آن نشان‌دهنده یکی از نخستین خط‌های اختراع‌شده توسط بشر معرفی شده است. این محوطه باستانی پیش از این، با غارت گسترده‌ای مواجه شده بود؛ اوایل دهه ۸۰ که «هلیل‌رود» در جنوب استان کرمان، طغیان کرد و گور‌های باستانی و اشیاء دفن‌شده در آن آشکار شد و مردم با بیل و کلنگ راهی این منطقه شدند، آن زمان جیرفت را پنیری سوئیسی توصیف می‌کردند که حفاران آن را برای یافتن اشیاء تاریخی سوراخ سوراخ کرده بودند.